Światowy Dzień Mokradeł

W tym roku, po raz kolejny już, obchodzimy w dniu 2 lutego Światowy Dzień Mokradeł (World Wetland Day). Data ta nawiązuje do podpisanej 2 lutego 1971 roku, w irańskim mieście Ramsar, konwencji, zwanej odtąd Konwencją Ramsarską. Organem – depozytariuszem został Dyrektor Generalny  ONZ dla Wychowania, Nauki i Kultury (UNESCO), a siedzibą organizacji szwajcarskie Glad, gdzie co 3 lata odbywają się spotkania państw – sygnatariuszy. Istotnym jest, że sekretariat Konwencji prowadzi Światowa Unia Ochrony Przyrody.

Początkowo, czyli w roku 1971, Konwencję podpisało zaledwie 18 państw – dzisiaj jest ich już 169. Nasz kraj dołączył 22 marca 1978r. W chwili obecnej wszystkie obowiązki wdrażania postanowień Konwencji spoczywają na Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, w której powołano (w 2010 r.) Krajowy Sekretariat Konwencji Ramsarskiej.
Mamy w Polsce obecnie 16 chronionych obszarów wodno-błotnych, stanowiących tzw. “obszary Ramsar”, obejmujących swoim zasięgiem ponad 150 tys. ha. Są to (w kolejności wpisywania na listę): Rezerwat Przyrody Jezioro Łuknajno, Park Narodowy Ujście Warty, Rezerwat Przyrody Jezioro Karaś, Rezerwat Przyrody Jezioro Siedmiu Wysp, Rezerwat Przyrody Świdwie, Słowiński Park Narodowy, Biebrzański Park Narodowy, Stawy Milickie (Dolina Baryczy), Poleski Park Narodowy, Narwiański Park Narodowy, Wigierski Park Narodowy, Rezerwat Przyrody Jezioro Drużno, torfowiska w Karkonoskim Parku Narodowym, Ujście Wisły, Stawy Przemkowskie, torfowiska w Dolinie Izery.

Głównym celem Konwencji stała się ochrona obszarów wodno-błotnych (m. in. bagien, torfowisk, zbiorników wodnych – zarówno tych naturalnych, jak i sztucznych, o wodach słodkich i słonych), a w szczególności ptactwa wodnego, dla którego obszary te są miejscem stałego lub czasowego bytowania. Z biegiem czasu zrodziła się idea powołania Światowego Dnia Mokradeł, który obchodzony jest od 1997 roku. Rokrocznie też przyświeca mu inne hasło, inna tematyka, by uświadomić społeczeństwo, jak ważna jest rola obszarów wodno-błotnych zarówno pod względem gospodarczym, jak i ekologicznym.

Światowy Dzień Mokradeł 2018 pod hasłem:

“Mokradła dla zrównoważonego rozwoju miast”

Tegoroczny Światowy Dzień Mokradeł ma nam uświadomić, jak ważne są mokradła dla terenów miejskich. Bo “mokradła” jakoś dziwnie kojarzą się mieszkańcom miast jedynie z bagnami i torfowiskami. Wczoraj zrobiłam małą sondę wśród znajomych i na pytanie, co to mokradła, wszyscy zgodnie odpowiadali “bagna lub torfowiska”! A przecież do “miejskich mokradeł” należą stawy, rzeki, oczka wodne, sztuczne zbiorniki wraz ze swoimi nadbrzeżami. Nawet zwykłe kałuże!  Rozważając tereny podmiejskie (które w szybkim tempie i tak staną się miejskimi) temat się rozszerza… o grzęzawiska, błota, podmokłe pola…

Człowiek to taka ekspansywna istota, że taranem idzie coraz dalej i dalej, zagrabiając przyrodzie wszystko, co stanie mu na drodze. Nawet teren podmokły dzisiaj nie stanowi problemu – można go osuszyć! Tylko rodzi się pytanie: co dalej? Co w zamian? Każdy skrawek ziemi zabrany naturze to także rośliny i zwierzęta, które -“eksmitowane”- gdzieś się muszą podziać. Albo zginąć, niestety…
Często w planach urbanistycznych nie uwzględnia się “miejskich mokradeł”. Sztuczne zbiorniki nie powstają, bo… zajmują miejsce, a te, które są i stoją na przeszkodzie, likwiduje się, zasypuje, by na ich miejscu postawić biurowiec, fabrykę, galerię handlową… Żeby było trochę humorystycznie, przypominacie sobie taką scenę z “Poszukiwany, poszukiwana”, kiedy genialny architekt chciał “przestawić” jezioro, bo mu psuło koncepcję urbanistyczną? Dzisiaj, nawet gdyby jakimś cudem “technicznie” dało się “przestawić”,  już się nie “przestawia” – dzisiaj się likwiduje i nie myśli, co będzie jutro. Smutne…

Na co więc chce zwrócić uwagę Konwencja Ramsarska, promując hasło “Mokradła dla zrównoważonego rozwoju miast”? Przede wszystkim na to, że:

• mokradła redukują skutki powodzi, wchłaniając wodę powodziową
• poprawiają jakość powietrza w miastach (i nie tylko), podnosząc wilgotność, dając ochłodę w czasie upałów; bogate skupiska przybrzeżnych roślin dostarczają tlenu
• stanowią źródło wody pitnej
• filtrują zanieczyszczenia, zarówno pochodzące z gospodarstw domowych, jak i z terenów przemysłowych i rolniczych
• stanowią często tereny rekreacyjne, gdzie mieszkańcy mogą wypoczywać, uprawiać sport, obcując jednocześnie z fauną i florą
• są źródłem utrzymania, najczęściej na terenach podmiejskich, dostarczając surowców produkcyjnych (np. wiklina), roślin leczniczych, pożywienia, dając możliwość rozwoju turystyki (nie tylko wodnej).

Myślę, że warto zainteresować się tegorocznym Światowym Dniem Mokradeł, tym bardziej, że jak co roku organizuje się z tej okazji wiele ciekawych imprez.

• Wydział Biologii UW ma bardzo ciekawy program na dzień 3 i 4 lutego – warto skorzystać, wstęp wolny!
• W dniu 2 lutego w Białymstoku spotkanie z Mateuszem Grygorukiem – pasjonatem i znawcą bagien.
• Park Narodowy “Ujście Warty” organizuje w dniu 4 lutego super imprezę, powiązaną m. in. z prelekcją filmu “Bagna są dobre!”
• Ten sam rewelacyjny film, obsypany nagrodami, można będzie obejrzeć również w Olsztynie, w Muzeum Przyrody, w dniu 7 lutego o godzinie 17:30 – także wstęp wolny!Wszystkim natomiast polecam dwie strony w sieci, na których można zgłębić temat:
  http://bagna.pl/
  http://bagnasadobre.pl/